وقتی میتوان با برنامه ریزی روز‌هایی را پشت فرمان ننشینیم | رؤیای یک روز بدون خودرو

نمی‌شود دست روی دست گذاشت. اگر با همین فرمان پیش برویم، بی‌تردید در آینده نه‌چندان دور نمی‌توانیم خودرو شخصی‌مان را از خانه بیرون ببریم، زیرا خیابان‌ها حکم پارکینگ‌های مملو از خودرو را بازی می‌کنند که رفت‌وآمد را برای کاربران ترافیکی مشکل می‌کند. این مهم اکنون هم در ساعت‌هایی که ترافیک به اوج خود می‌رسد تا اندازه‌ای مشاهده می‌شود. اما بهتر است تا قبل از آنکه زنگ خطر به صدا دربیاید، فکری به حال وضعیت وخیم ترافیک شهر کنیم. شاید اولین گام به‌عنوان یک شهروند دغدغه‌مند، این باشد که در هفته یک‌روز را پشت فرمان ننشینیم.

تک‌سرنشینی را هدف قرار دهیم

درست است که حدود شش‌سال پیش پویش مردمی «سه‌شنبه‌های بدون خودرو» به راه افتاد و تعدادی از شهر‌های کشورمان به این پویش پیوستند، اما انگار استقبالی نشد و این طرح هم به خاطره‌ها پیوست. زیرا به گفته سرهنگ نوری، سرکلانتر شرق راهنمایی و رانندگی مشهد، در سالی که گذشت تردد بیش از یک‌میلیون و ۳۲ هزار وسیله نقلیه توسط دوربین‌های نظارتی ثبت شده است، بی‌آنکه این رقم در روز‌های خاصی مثل سه‌شنبه کم شود.

اگرچه در سال‌های گذشته مسیر‌های دوچرخه افزایش یافت و تجهیز شد، ورود بی‌رویه خودرو‌ها به معابر شهری، خط بطلانی کشید بر اجرای این طرح زیست‌محیطی. تعیین یک روز بدون خودرو با هدف کاهش تک‌سرنشینی می‌تواند باعث بروز اتفاقات خوب در حوزه رفت‌وآمد شهری شود. طبق آمار سالیان گذشته از تحلیل معابر شهری مشهد، ضریب سرنشین در سواری‌های شخصی به‌طور متوسط در هر خودرو کمتر از دو نفر، یعنی معادل ۱/۹ نفر است. به این معنی که ۵۰ درصد ظرفیت خودرو‌های در رفت‌وآمد معابر شهری مشهد تک‌سرنشین هستند.

وسایل حمل و نقل عمومی را جایگزین کنیم

۷۰%
سهم خودرو تک‌سرنشین در ساعت‌های اوج ترافیک
صبح: ۷-۸
ظهر:۱۲-۱۳
عصر:۱۷-۱۸،

۱ = ۴
استفاده از هر تاکسی درون‌شهری که ۲۴ ساعته در حال خدمات‌رسانی است، باعث می‌شود شاهد حذف چهار خودرو از شهر باشیم، این در حالی است که تعداد تاکسی‌های فعال در شهر ۱۱۰۰۰ خودرو است.

۱۹۵۶۱۳
طول مسیر دوچرخه
۸۷
تعداد ایستگاه‌های دوچرخه
۳۰۰
تعداددوچرخه‌های اشتراکی

۱ = ۳
طول یک اتوبوس و مینی‌بوس شهری به‌ترتیب دوازده و شش متر و نیم است، درحالی‌که میانگین طول هر خودرو شخصی چهار متر است.

۷۳۷۰۰۰ نفر
متوسط روزانه جابه‌جایی مسافر توسط سیستم اتوبوس‌رانی ۷۳۷ هزار نفر است.

۸۰ نفر
میانگین رسیدن اتوبوس به ایستگاه یازده دقیقه است که ظرفیت سرنشینان هر اتوبوس چهل نفر نشسته و ظرفیت مینی‌بوس‌های شهری ۲۵ نفر است

۴۷۶۰۰۰۰۰ نفر
سالانه بیش از ۴۷ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر مسافر توسط خطوط ریلی جابه‌جا می‌شوند.

۲۲۰ نفر
هر قطارشهری خط یک دو واگن دارد که ظرفیت هر واگن ۲۲۰ نفر (۶۴ صندلی - ۱۵۶ نفر ایستاده) است و میانگین رسیدن قطار به ایستگاه شش دقیقه است.

۲۷۰ نفر
قطارشهری خط ۲ متشکل از پنج واگن به‌هم چسبیده است که ظرفیت مسافرش ۲۷۰ نفر
(۴۵ صندلی هر واگن - ۲۲۵ نفر ایستاده) است و میانگین رسیدن قطار به ایستگاه ۱۰ دقیقه است.

سفرهایمان را کاهش دهیم

۷۰۰۰۰۰۰
تعداد سفر‌هایی که روزانه در مشهد انجام می‌شود

هر شهروند مشهدی با چه هدفی در یک روز عادی سفر می‌کند

کار ۲۸.۲۹
تحصیل ۲۰.۳۱
خرید ۱۴.۰۷
تفریح ۱۴.۰۴
شخصی ۱۰.۴۷
*هیچ‌سرخانه ۸.۱۰
زیارت ۴.۷۱

*منظور سفر‌هایی است که رفت‌وبرگشتش به خانه ارتباطی ندارد. به‌عنوان نمونه بعد از ورزش کردن به سرکار رفتن یا از محل کار به خرید رفتن.

۳۳%
سهم دود خودرو‌های شخصی از آلودگی هوا در کشورمان

۴۱.۰۰۰ نفر
آلودگی هوا سالیانه سبب مرگ زودرس ۴۱ هزار نفر در کشورمان می‌شود.

۹۱%
۹۱درصد جمعیت جهان روزانه در معرض آلودگی زیاد هوا قرار دارند.

رتبه ۴
آلودگی هوا رتبه چهارم عوامل مؤثر در مرگ‌ومیر زودرس را به خود اختصاص داده است.

دست به کار شویم

با تغییر در سفر‌های درون‌شهری، برنامه‌ریزی و مدیریت برای هر سفر می‌توان بر اجرای طرح یک روز بدون خودرو جامه عمل پوشاند. به گفته حسن محسنیان، معاون نظارت و مهندسی شبکه حمل‌ونقل سازمان ترافیک مشهد، راهکار‌های مؤثری وجود دارد تا بتوان وضع موجود را سامان‌دهی کرد.

• رایگان‌شدن وسایل حمل‌ونقل عمومی در یک روز و یک مسیر خاص به عنوان نمونه معبری که در بیشتر ساعت‌های روز با ترافیک دست‌وپنجه نرم می‌کند.
• سرویس‌ندادن پارکینگ‌های یک محدوده خاص برای شهروندان مشهدی که شاهد ترافیک در آنجا هستیم به‌عنوان نمونه اطراف حرم
• ایجاد محدوده ممنوعه، به‌عنوان نمونه طراحی معابری که خودرو‌های شخصی اجازه ورود به آنجا را نداشته باشند و فقط افراد پیاده و دوچرخه‌سواران بتوانند در آنجا تردد کنند.
• تشدید اعمال قانون در یک روز خاص و در یک معبر پرترافیک با تخلف‌هایی که توسط کاربران ترافیکی اتفاق می‌افتد.
• تلاش برای توسعه هوشمندسازی زیرساخت‌های ترافیکی و ارتقای کیفیت وسایل نقلیه عمومی